موسسات غیر تجاری به موسساتی گفته می شود که فعالیت تجاری انجام نمی دهند. به موجب ماده 1 آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری مقصود کلیه تشکیلات و موسساتی است که برای مقاصد غیرتجاری از قبیل امور علمی و ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود. اعم از آنکه موسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
تشکیلات مذکور می توانند تحت عناوین انجمن، بنگاه، موسسه، کانون و نظایر آن تاسیس شوند لیکن استفاده از عناوینی که مختص تشکیلات دولتی است نظیر سازمان،وزارت یا اداره و دایره میسر نیست.

انواع تشکیلات و موسسات غیر تجاری
مطابق ماده 2 آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری مصوب 1337 تشکیلات و موسسات مزبور از لحاظ انطباق با مقررات این آیین نامه به دو قسمت تقسیم می شوند :
الف) موسساتی که هدفش جلب منافع و تقسیم آن بین اعضاء خود نباشد.اینگونه موسسات اصطلاحاَ موسسات غیر انتفاعی نامیده می شوند.موسسات خیریه و انجمن های اسلامی و تخصصی و احزاب و صندوق های قرض الحسنه و گروه های سیاسی را می توان از موسسات غیر انتفاعی دانست.
ب) موسساتی که هدفش جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضاء خود یا غیر باشد مانند کانون های فنی و حقوقی و موسساتی که هدفشان ارائه خدمات شهری از قبیل نظافت و فضای سبز است.
معیار غیرتجاری بودن این موسسات موضوع فعالیت است اعم از این که موسسین قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند. موسسات غیرتجاری نیز باید همانند شرکت های تجاری به ثبت برسند.

مدارک لازم برای ثبت موسسه به قرار ذیل است :
1. دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
2. دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
3. تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی
4. تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت موسسین و مدیران
5. اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
6. دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
7. دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره یا رکن اداره کننده
8. چنانچه موسسه در کشور دیگری هم به ثبت رسیده است ارائه گواهی نامه تصدیق به همراه ترجمه فارسی ( دو نسخه )
9. اصل وکالتنامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
ثبت تشکیلات و موسسات مزبور در تهران در اداره ثبت شرکت ها و در شهرستان ها در اداره ثبت مرکز اصلی آن به عمل خواهد آمد. همچنین ثبت موسسات و تشکیلات غیرتجاری که در خارج از کشور به ثبت رسیده است فقط در تهران در اداره ثبت شرکت ها به عمل خواهد آمد.
پایان حیات شخصیت حقوقی موسسات و تشکیلات غیرتجاری با انحلال صورت می گیرد. انحلال شرکت تنها راه پایان دادن به شخصیت حقوقی اینگونه موسسات است که می تواند به صورت اختیاری و اجباری صورت گیرد که در قوانین و مقررات به آن ها اشاره صریح گردیده است.
نکته :
موسسات غیر انتفاعی به دو شیوه منحل می شود اول انحلال اختیاری یعنی اختیاری یعنی مجمع عمومی تصمیم به انحلال موسسه می گیرد و دوم انحلال اجباری که به موجب حکم دادگاه موسسه منحل محسوب می گردد.